Το άγαλμα της ελευθερίας της Κρήτης

Περιγραφή:

Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών ''Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος" που ερευνά τη ζωή, το έργο και την εποχή του Ελευθερίου Βενιζέλου, είναι επόμενο να ασχολείται και με την ιστορία των τόπων που έζησε και έδρασε ο μεγάλος πολιτικός. Γι' αυτό το λόγο αποφάσισε να προχωρήσει στην παρούσα έκδοση, αφού σ' αυτήν εμπεριέχονται στοιχεία για ένα χώρο με πολύσημο χαρακτήρα είναι ο χώρος που σηματοδοτεί την έναρξη της επαναστατικής δράσης του Ελευθερίου Βενιζέλου, είναι ο χώρος που αναπαύονται ο ίδιος και ο γιος του Σοφοκλής. Στο βιβλίο η ιστορία του χώρου συνδέεται με την ιστορία του Αγάλματος της Ελευθερίας που για τριάντα χρόνια δέσποζε στον Προφήτη Ηλία. Αποτέλεσμα συστηματικής και πολυετούς έρευνας το έργο του συγγραφέα Χρήστου Μαχαιρίδη καλύπτει ένα μεγάλο κενό και αποδίδει την ιστορία του Αγάλματος στις πραγματικές της διαστάσεις. Μέσα από την ιστορία και την τύχη του αγάλματος -από την σχεδίασή του μέχρι την τοποθέτηση και απομάκρυνσή του- προκύπτουν οι απόψεις του καλλιτέχνη περί τέχνης, καθώς και ο τρόπος σύλληψης και φιλοτέχνησης του Αγάλματος. Ο Θωμάς Θωμόπουλος ήταν ένας καλλιτέχνης που πειραματιζόταν. Για το Άγαλμα της Ελευθερίας στηρίζεται σε αρχαϊκά πρότυπα αλλά ταυτόχρονα πρωτοπορεί, για την εποχή του, χρησιμοποιώντας χρώμα, καθώς πίστευε ότι το σχήμα ενός έργου αποδίδεται ολοκληρωμένα όταν υπάρχει πλαστικότητα συνδυαζόμενη με χρωματική αρμονία. Ο καλλιτέχνης, χρησιμοποιώντας συμβολισμούς στην τέχνη του και προσωποποιώντας καταστάσεις και γεγονότα, επιλέγει τη μορφή της Αθηνάς, σύμβολο της δικαιοσύνης και της ελευθερίας, για να δηλώσει τους αγώνες του Κρητικού λαού για τη λευτεριά. Το Άγαλμα της Ελευθερίας ήταν ένα έργο νεοελληνικής γλυπτικής, αρκετά τολμηρό όμως για την εποχή του. Δημιούργησε, όπως προκύπτει από την ανάγνωση του βιβλίου, αντιτιθέμενες απόψεις και προκάλεσε εντονότατη κριτική. Χαρακτηρισμοί, όπως "τερατώδες", "μνημείον που στερείται καλλιτεχνικής εμπνεύσεως", φανερώνουν ότι δεν έγινε αποδεκτό από μεγάλο τμήμα της τοπικής κοινωνίας αλλά και από ανθρώπους του πνεύματος, όπως ο Γιώργος Σεφέρης που χρησιμοποίησε απαξιωτικά σχόλια για το έργο αυτό του Θωμόπουλου. Ωστόσο, ανεξάρτητα με τον τρόπο πρόσληψης του έργου από τους συγχρόνους του. το Άγαλμα της Ελευθερίας έπρεπε να παραμείνει στο χώρο που στήθηκε. Η καλλιτεχνική αξία του έργου, στην οποία αποτυπωνόταν και το πνεύμα πρωτοπορίας του καλλιτέχνη. ήταν αναμφισβήτητη. γεγονός που κάνει την απομάκρυνση του Αγάλματος σοβαρό σφάλμα. Σοβαρότερο δε την καταστροφή των βάθρων του. Επιπροσθέτως, δεν τηρήθηκαν ούτε τα αρχιτεκτονικά σχέδια που προέβλεπαν τη διάταξη και την αισθητική διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου. Ευχής έργο θα ήταν η επανατοποθέτηση του Αγάλματος σε περίπτωση που αυτό δεν είναι δυνατό και τοποθετηθεί άλλο άγαλμα. θα πρέπει να ακολουθηθούν οι διαδικασίες που προβλέπουν οι νόμοι. να τηρηθούν τα αρχιτεκτονικά σχέδια και να αποφευχθούν λύσεις που προσβάλλουν την ιερότητα και την αισθητική του χώρου.